ปลากระเบน (stingray) เป็นปลากระดูกอ่อนจำพวกหนึ่งที่อยู่ในชั้นย่อยอีลาสโมแบรนชิไอ (Elasmobranchii) ในอันดับใหญ่ที่ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Batoidea หรือ Rajomorphii มีลักษณะลำตัวแบนราบ ครีบทั้งหมดอยู่ชิดติดกับลำตัวด้านข้าง มีท่อน้ำออก (spiracle) 1 คู่ อยู่ด้านหลังของหัว ทำหน้าที่ให้น้ำเข้าออกไหลเวียนผ่านเหงือกเพื่อการหายใจ ซึ่งจะไม่ไหลเวียนผ่านปากซึ่งอยู่ด้านล่างลำตัวเหมือนกับปลาฉลามหรือปลากระดูกแข็งจำพวกอื่น ปลากระเบนมีทั้งหมดประมาณ 400 ชนิด พบได้ทั้งใน น้ำจืด น้ำกร่อยและน้ำเค็ม แบ่งออกเป็น 4 อันดับใหญ่ ๆ ดังนี้
- อันดับปลากระเบน (Myliobatiformes) ได้แก่กลุ่ม กระเบนธง กระเบนนก
- อันดับปลาโรนัน (Rajiformes) ได้แก่กลุ่ม ปลาโรนันและปลาโรนิน
- อันนับปลาฉนาก (Order Pristiformes) ได้แก่กลุ่มปลาฉนาก
- อันดับปลากระเบนไฟฟ้า (Order Torpediniformes) ได้แก่กลุ่มปลากระเบนไฟฟ้า
ปลากระเบนมีพฤติกรรมการกินแตกต่างกันไปตามชนิด บางชนิดกินแพลงก์ตอน บางชนิดกินสัตว์น้ำขนาดเล็ก เช่น กุ้ง ปลา หมึก บางชนิดกินสัตว์น้ำขนาดใหญ่ เช่น ฉลาม ปลากระเบนบางชนิดสามารถปล่อยกระแสไฟฟ้าได้ เช่น ปลากระเบนไฟฟ้า
ปลากระเบนมีความสำคัญต่อระบบนิเวศทางทะเลเป็นอย่างมาก โดยเป็นผู้ผลิตซากสัตว์ทะเลที่เป็นแหล่งอาหารของสัตว์ทะเลชนิดอื่น ๆ นอกจากนี้ ปลากระเบนบางชนิดยังเป็นที่นิยมในการบริโภคและนำมาทำเป็นเครื่องประดับอีกด้วย ในไทย ปลากระเบนมีทั้งหมดประมาณ 120 ชนิด พบได้ทั้งในทะเลและแม่น้ำ ชนิดที่มีขนาดใหญ่ เช่น กระเบนแมนต้ายักษ์ (Manta birostris) กระเบนราหู (Manta alfredi) กระเบนธงสีชมพู (Stegostoma fasciatum) และกระเบนนก (Dasyatis spp.) ชนิดที่มีขนาดเล็ก เช่น ปลากระเบนหางสั้น (Potamotrygon spp.) ปลากระเบนทะเล (Dasyatis spp.) และปลากระเบนน้ำจืด (Platyrhina spp.)
ปลากระเบนหลายชนิดในประเทศไทยมีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์หรือมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ เช่น ปลากระเบนลาว (Himantura walga) ปลากระเบนแม่กลอง (Himantura undulata) ปลากระเบน (Himantura gerrardi) ปลากระเบนนกจุดขาว (Himantura granulata) และปลากระเบนนกรางกระแส (Himantura uarnak) การอนุรักษ์ปลากระเบนในประเทศไทย ดำเนินการโดยกรมประมงร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยออกกฎหมายคุ้มครองปลากระเบนบางชนิดให้อยู่ในสถานะสัตว์ป่าคุ้มครอง กำหนดขนาดและปริมาณการจับปลากระเบน และรณรงค์ให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับความสำคัญของปลากระเบน
ติดตามเพิ่มเติม :: ปลาใต้ทะเลลึก