พะยูน (dugong) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ในน้ำทะเล ซึ่งพบได้ในทวีปอเมริกาและแอฟริกาตะวันตก พะยูนมีรูปร่างคล้ายแมวน้ำขนาดใหญ่ มีลำตัวรูปกระสวย ยาวประมาณ 2-3 เมตร น้ำหนักประมาณ 250-900 กิโลกรัม มีขนสั้นๆ ประปรายตลอดลำตัวลำตัวสีเทาอมชมพูหรือน้ำตาลเทา สีของส่วนท้องอ่อนกว่า มีตาและหูขนาดเล็กอย่างละคู่ ส่วนของหูเป็นรูเปิดเล็กๆ ไม่มีใบหู มีรูจมูกอยู่ชิดกันหนึ่งคู่ รูจมูกมีลิ้นปิด-เปิด มีครีบด้านหน้าหนึ่งคู่อยู่สองข้าง และครีบหลังไม่มี
พะยูนเป็นสัตว์กินพืช อาหารหลักคือหญ้าทะเลและสาหร่ายต่างๆ พะยูนจะว่ายน้ำช้าๆ โดยใช้ครีบด้านหน้าเป็นใบพายในการขับเคลื่อน และใช้ปากที่มีฟันแหลมคมในการขุดหาอาหาร บางครั้งอาจกินปลาขนาดเล็กเป็นอาหารเสริมอีกด้วย พะยูนเป็นสัตว์สังคม มักพบอาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูงเล็กๆ ฝูงหนึ่งอาจมีสมาชิกตั้งแต่ 2-10 ตัว บางครั้งอาจพบฝูงใหญ่ๆ ได้ถึง 30 ตัว พะยูนสามารถสื่อสารกันด้วยเสียงและท่าทางต่างๆ พะยูนเป็นสัตว์ที่มีสถานะใกล้สูญพันธุ์ สาเหตุหลักมาจากการล่าเพื่อเอาเนื้อและหนัง การถูกจับติดเครื่องมือประมง มลพิษทางน้ำ และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งทำให้แหล่งหญ้าทะเลที่เป็นแหล่งอาหารของพะยูนลดน้อยลง
พะยูนเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศทางทะเล เป็นตัวช่วยในการแพร่กระจายเมล็ดพันธุ์พืชในทะเล ช่วยลดการเจริญเติบโตของสาหร่ายน้ำจืดที่อาจก่อให้เกิดมลพิษทางน้ำ และเป็นแหล่งอาหารสำคัญของสัตว์ทะเลอื่นๆ ประเทศไทยได้ประกาศให้พะยูนเป็นสัตว์ป่าสงวน ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 เพื่อเป็นการคุ้มครองและอนุรักษ์พะยูนไว้ไม่ให้สูญพันธุ์ ต่อไปนี้เป็นข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับพะยูน
- พะยูนมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dugong dugon
- พะยูนพบกระจายพันธุ์ในทะเลเขตร้อนและเขตอบอุ่นทั่วโลก ในประเทศไทยพบในบริเวณทะเลอ่าวไทยและทะเลอันดามัน
- พะยูนสามารถว่ายน้ำได้เร็วสูงสุดถึง 20 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
- พะยูนสามารถกลั้นหายใจใต้น้ำได้นานสูงสุดถึง 20 นาที
- พะยูนมีอายุขัยเฉลี่ยประมาณ 60-70 ปี
- พะยูนตัวเมียจะตั้งท้องนานประมาณ 12 เดือน ออกลูกครั้งละ 1-2 ตัว
- ลูกพะยูนจะอยู่กับแม่เป็นเวลานานประมาณ 2 ปี
- พะยูนเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศทางทะเลและควรได้รับการอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญพันธุ์
ติดตามเพิ่มเติม :: ปลาทะเลลึก